دکتر محمدرضا عزیزی پور

مقدمه

فرهنگ نویسی و گرد آوری اصطلاحات از اساسی ترین ضرورت ها در توسعه ی فرهنگ و پیشرفت تمدن بشری است. شکی نیست که در نقل و ترجمه ی افکار و دانش های گوناگون، وجود فرهنگ لغت ها امری ضروری است. همراه با گسترش علوم و فنون مختلف و توسعه ی روابط میان ملت ها و در گذر زمان، واژه های نوین وضع می گردد و اصطلاحات جدید رواج می یابد و الفاظ؛ معانی جدید و حتی متضاد به خود می گیرند از این رو، لازم است که این اصطلاحات گرد آوری و در دسترس دانش پژوهان قرار گیرد. کتاب حاضر که نتیجه ی سال ها تدریس در زمینه ی متون مطبوعاتی است پاسخی به این نیاز است چرا که با دقت بسیار و حسن انتخاب کلمات جدید و اصطلاحات کاربردی و مفید، همراه گردیده است.

اثر حاضر منتخبی از کلمات و اصطلاحاتی است که بیشتر آن‌ها بعد از مطالعه و بررسی روزنامه‌ها، مجلات، پایگاه‌های اینترنتی و رسانه‌های بسیار گلچین شده است و سعی بر این بوده تا دانش‌پژوهان با واژه‌های کاربردی، معاصر، پویا و جدید در حوزه‌ی رسانه‌های عربی و در زمینه‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، نظامی، ورزشی، پزشکی، روان‌شناسی، فرهنگی، حقوقی و علمی آشنایی پیدا کنند.

این فرهنگ بر اساس حروف الفبای فارسی تنظیم گردیده و به تبعیت از فرهنگ المعجم الوسیط اغلب کلمات با «ال» آورده شده‌اند. افعال عربی معمولاً بر اساس حالت مصدری مرتّب و منظّم شده و در انتخاب کلمات عربی سعی بر این بوده که از آوردن واژه‌های مهجور، متروک، تکراری، عامیانه، ساختگی و بدون کاربرد، خود‌داری شود اما با این وجود اگر کلمه‌ی عامیانه‌ای در کتاب مشاهده شود به‌خاطر کاربرد زیاد آن کلمه در رسانه‌ها است. بسیاری از کلماتی که در اصل معرّب هستند، مشخص و معیّن شده‌اند. برای تسهیل در خواندن و یاد‌گیری هر‌چه بهتر تا آن‌جا که مقدور بوده، کلمات و اصطلاحات، حرکت‌گذاری شده است.

در پایان ضمن استقبال از نظرات، پیشنهادات و انتقادات صاحب‌نظران جهت رفع کمبود‌های این اثر، برخورد لازم می‌دانم که از زحمات بی‌دریغ همسرم و همه‌ی عزیزانی که مرا در تألیف و چاپ این اثر یاری کردند، صمیمانه سپاس‌گزاری نمایم و موفقیت، سلامتی و بهروزی آن‌ها را از پیشگاه خداوند متعال خواستار گردم. امید که در راستای گسترش زبان قرآن بضاعت مزجاة اینجانب مفید واقع گردد.

مقدمه

الحمدالله رب العالَمین والسلام والصلاة على سیدنا محمد خاتم الأنبیاء والمرسـلین و آل بیتـه الطیبـین الطاهرین.

منذ أن بدأت تدریسي الجامعي أحسست بحاجة الطلاب إلى کتـاب فـى مـادة الصـحف و المجـلات یساعدهم فی معرفة المصطلحات و المفردات العصرية و ییسر علیهم تعلّمها حیث ثبـت لـي أنَّ المفـردات لاتبقى في الذاکرة حینما تکون منفصلة عن النصوص، فهممت أن أسد هذا الفراغ و شمرت عن ساعد الجد و بدأت أجمع شیئاً فشیئاً ما أراه بالنسبة صعباً على الطالب حتى جاء الیوم الذى أردت فیه أن أنشـر هـذه المقتطفات المنقّحة خدمة للغة القرآن التي عشقتها منذ صغري.

بذلت في هذه الطبعة قصارى جهدي حتى أُحقِّق الأُمور التالية:

● تقسیم الکتاب موضوعیاً إلى سبعة أقسام، أولاً قسم الموضوعات السیاسية، ثانیاً قسم الموضوعات الإجتماعية، ثالثاً قسم الموضوعات الثقافية و العلمية و ما یرتبط به، رابعاً قسم الموضـوعات الإقتصـادية، خامساً قسم الموضوعات العسکرية و الأمنية، سادساً قسم الموضوعات الطبية و مـا یـرتبط بعلـم الـنفس، سابعاً قسم الموضوعات الریاضية، و رتَّبت کلَّ قسم طبقاً للحروف الأصلية للکلمات و المصطلحات المعنية التي جعلتها أشد اسوداداً تسهیلاً لاستعمال الکتاب.

● نقّحت کتابي هذه المرة غاية التنقیح و أدرکت ما صـدر منـى مـن هفَـوات و طورتـه بمـا یناسـب المستوى الذي کنت أرومه و شکلت الکثیر من الکلمات و المصطلحات طبقاً للقوامیس لأرفد الطالب على القراءة الصحيحة.

● أتیت ببعض المفردات و ما یعادلها فی اللغة الإنجلیزية أولاً تنبیهاً علی أنها معرَّبة او انها ذات أصـل عربی ثانیاً إثباتاً لصحة ما ترجمته.

● تابعت قراءة الصحافة العربية عبر شبكة المعلومات الدولية «الإنترنت» بحثاً عن مصطلحات جدیدة أُزود کتابي بها فی هذه الطبعة.

● لقد توخّیت من تألیف هذا الکتاب تعلیم اللغة العصرية و مصطلحاتها و التعرف علـى أسـئلة قسـم الترجمة فی امتحان الماجستیر فأضفت علیه فی هذه الطبعة مصطلحات جدیدة و أتیت بنماذج مختارة من الصحافة العربية في شَتَّی المجالات للبحث و المطالعة.

● و نظراً لأهمية التمرین و التطبیق و دوره الفعال فى العملية التعلیمية، وضـعت تمـارینَ متعـددةً فـی طیات هذا الکتاب، ففى ذلک فائدة لا تخفى و إعطاء مهارة لاتنکر و الحصول على ثروة لغوية کبیرة.

● هیأت لکلِّ قسم معجماً یعینُ القارئ الکریم و ییسرُ علیه الحصولَ على ما یرید و رتَّبـت الکلمـات حسب الحروف الأصلية و ترجمتها بما یناسب موقعها في السیاق و فضلاً عن ذلک أتیت بـالمفردات الَّتـى اجتنیتُها منَ الصحف و الإذاعات المختلفة حتى تتم الفائدةُ الْمتَوخَّاةُ من تألیف هذا الکتاب.

● هذا الکتاب یجمع بین دفتیه مفردات کثیرةً لم أذکرها فی المعجم حذراً من تضخیم الکتاب دون طائل.

● حذفت فی هذه الطبعة کثیراً من الأسماء و التواریخ و اکتفیت بـذکر المصـطلحات و التعـابیر حتـی یبقی هذا الأثر جدیداً ناجعاً علی مرّ الأیام و السنین، لایخلق الزمن دیباجته.

و فى الختام أُقدم شکرى الجزیل لکلِّ منْ مد لى ید العـون فـى تصـنیف هـذا الکتـاب و أبـدى لـى ملاحظاته القَیمة کما أتقدم بالشکر سلَفاً لکلِّ منْ ینَبهنى على ما فیه من نقـصٍ و هفَـوات فـذلک سـیکون تسدیداً للخطوات التالية.

و أسأل االله العلى القدیرَ أن یوفِّقَ کلَّ العاملین لخدمة لغة الدین المبین و أتقدم بأسـمى آیـات الشـکر لجمیع العاملین فى مؤسسة «سمت».

و إن حالَفَنى التوفیقُ فى هذه المحاولة فما توفیقي إلاّ باالله علیه توکَّلت و إلیه أُنیب.